Przed wieloma warsztatami, które postanowiły rozszerzyć swoje usługi o chiptuning stoi wiele wyzwań związanych z decyzjami zakupowymi. Jednym z nich jest wybór podstawowego narzędzia, bez którego usługi te nie mogą być oferowane, czyli programatora do sterowników silnika oraz skrzyni biegów. Wśród tak dużej gamy programatorów, która jest obecnie dostępna na rynku wybór nie jest łatwy, tym bardziej ze względu na mnogość parametrów, które charakteryzują dane marki. Poniżej opiszemy te najbardziej istotne z punktu widzenia przyszłego użytkownika.

1. Wersja urządzenia slave/master

Branża chiptuningowa w dużej mierze działa na zasadzie outsourcingu usługi związanej z „obróbką plików” (czyli modyfikacją pliku pod dane żądanie klienta takie jak – zwiększenie momentu obrotowego, dezaktywacji wybranych systemów, czy chociażby pojedynczych DTC), do wybranych firm tuningowych, posiadających doświadczenie w kalibracji silników. Wobec tego producenci programatorów utworzyli wersję urządzenia „Slave”, która pozwala na odczyt i zapis zawartości pamięci ECU, ale zawartość pliku jest szyfrowana. Nie można go edytować dopóki nie zostanie dekryptowany przez tunera, który posiada urządzenie w wersji „Master” i został powiązany wspólnym zobowiązaniem z właścicielem urządzenia w wersji „Slave”.

W praktyce to działa w ten sposób – że osoby, które nawiązują współpracę w zakresie obróbki plików z osobami/firmami zewnętrznymi mogą kupić wersję „Slave” – która jest najczęściej tańsza o 40-60% ceny od wersji „Master”. W przypadku, kiedy osoba kupująca programator chce mieć możliwość samodzielnej obróbki plików lub też wysyłania ich do różnych firm (a nie jednej przypisanej podczas zakupu) powinna wybrać wersję „Master”.

2. Metody odczytu sterowników

Programatory posiadają wiele sposobów programowania sterowników. Począwszy od najprostszych bezinwazyjnych metod odczytu poprzez złącze OBD, aż po wymagające rozebrania sterownika i lutowania bezpośrednio do procesora.

Wobec powyższych należy zastanowić się, jakie są nasze możliwości oraz doświadczenie związane z programowaniem elektronicznych podzespołów pojazdów.

W skrócie przybliżymy metody odczytu, używane przez producentów:

Odczyt poprzez złącze OBD – nie wymaga demontażu sterownika. Programator odczytuje zawartości pamięci sterownika poprzez gniazdo diagnostyczne.  W większości programatorów dostępnych na rynku dla wybranych sterowników istnieją dwie możliwości odczytu:

  • Fizyczny – programator odczytuje rzeczywistą zawartość pamięci sterownika, najczęściej obszar kalibracyjny pamięci Flash
  • VR (Virtual Read) – w tej metodzie nie odbywa się rzeczywisty odczyt zawartości pamięci sterownika, programator identyfikuje sterownik, a następnie z bazy danych pobierane jest odpowiadające oprogramowanie. W tym przypadku należy mieć na uwadze, że jest to dobra metoda do pobierania plików seryjnych pod daną wersję SW (Software). Jednakże w przypadku, gdy dany sterownik był wcześniej modyfikowany i np. wykonano już dezaktywację niektórych systemów, po programowaniu tak odczytanego pliku zmiany te zostaną utracone.

Odczyt w trybie Bench ( service mode, bench mode) – jest to metoda odczytu z wykorzystaniem bezpośredniego połączenia ze sterownikiem poprzez podłączenie specjalnych przewodów z konektorami do pinów w złączach ECU.  Wymagany jest demontaż sterownika z pojazdu ( w niektórych przypadkach wystarczy wypięcie kostek).

Odczyt Boot/BDM/JTAG – odczyt z wykorzystaniem podłączenia do punktów na płycie PCB sterownika. Wymaga otwarcia sterownika (zalecane jest użycie otwieraków ECU opener). Do odczytu najlepiej wykorzystywać ramę BDM oraz igły Bootmode lub sprawdzone adaptery BDM. Po całej  operacji należy przy użyciu odpowiednich preparatów skleić sterownik, tak aby nie utracił swojej szczelności. Metoda ta obecnie jest rzadziej wykorzystywana, gdyż większość popularnych sterowników na rynku da się odczytać i zapisać poprzez złącze OBD lub w trybie Bench. Wykorzystywana jest głównie przy klonowaniu lub naprawach uszkodzonych sterowników.

3. Funkcjonalność

Kwestia funkcjonalności programatorów do sterowników skupia się głównie na dostępnych metodach odczytu opisanych wcześniej w możliwie jak najszerszej gamie sterowników i pojazdów. Jest to bardzo istotne, natomiast musimy się zastanowić czy nasze urządzenie na pewno musi posiadać każdą grupę pojazdów. Dla przykładu rozpatrzmy klasyczny warsztat zajmujący się naprawą pojazdów osobowych, ze zbudowaną bazą klientów. W takim przypadku warto szukać urządzeń, które mają możliwość konfiguracji protokołów odczytu skupionych na samochodach osobowych i dostawczych, a niekoniecznie na maszynach ciężkich czy motocyklach. Oczywiście czasami pojazdy różnych grup, posiadają podobne sterowniki lub procesory co niemalże z automatu czyni je czytelnymi przez programator. Natomiast należy zwrócić uwagę czy wybierając określoną grupę zamiast tzw. Fulla nie możemy zaoszczędzić istotnej sumy pieniędzy.

Co więcej urządzenia do programowania posiadają dodatkowe funkcje, które pozwalają zaoszczędzić wiele czasu oraz poprawić poziom oferowanych usług związanych z chiptuningiem. Jedną z najistotniejszych funkcji jest wbudowany datalogger – czyli oprogramowanie pozwalające na podgląd, nagrywanie oraz analizę parametrów rzeczywistych silnika/skrzyni biegów, które są niezbędną informacją do prawidłowej kalibracji. Posiadanie tej funkcji eliminuje potrzebę zakupu dodatkowych urządzeń diagnostycznych, które posiadają wyżej wymienioną funkcję. Kolejną istotną funkcją jest odczyt/kasowanie DTC, które niekiedy pojawiają się podczas sesji programowania, ale również możemy zdiagnozować pojazd przed modyfikacją. Dodatkowymi funkcjami może być np. zautomatyzowane włączanie trybu „dyno”, bez którego niemożliwe jest rozpędzanie auta na danym biegu w warunkach laboratoryjnych rozumianych jako rozpędzanie na rolkach hamowni. W przypadku wymiany/klonowania sterowników istotne jest wsparcie w zakresie informacji o możliwości zastosowania innych numerów sterownika, które mogą być wykorzystane jako sterownik zastępczy. Niektóre firmy oferują takie usługi, jak i wsparcie w zakresie przepisania istotnych informacji w obszarze OTP (one time programming). Przed wyborem urządzenia warto się pochylić nad wyżej wymienionymi funkcjami, gdyż stanowią istotną wartość funkcjonalną.

4. Wsparcie

Podczas prac związanych z programowaniem ECU, czasami wymagane jest wsparcie w zakresie innych metod podłączenia, czy też weryfikacji problemów związanych z odczytem/zapisem. Doświadczenie z urządzeniami do chiptuningu pokazuje, że nie wszystkie protokoły działają perfekcyjnie w związku z czym wymagane jest wsparcie lub reakcja producenta na zgłoszony problem. Warto poznać opinię użytkowników i dealerów w zakresie doświadczeń w tej materii oraz dowiedzieć się jaki jest średni czas odpowiedzi, podjęcia próby pomocy oraz w jakich językach jest realizowane. Niekiedy sami dealerzy na rynku lokalnym służą wsparciem posprzedażnym, które potrafi być niewątpliwie pomocne w krytycznych sytuacjach.

5. Koszty

Niezaprzeczalnie istotną kwestią w wyborze jest koszt zakupu urządzenia, natomiast warto tutaj pochylić się nad wieloma aspektami. Podobnie jak w przypadku innych inwestycji, poza samą ceną zakupu musimy sprawdzić jakie są koszty eksploatacyjne. W przypadku programatorów są to przede wszystkim opłaty związane z:

-subskrypcją roczną – najważniejszym kosztem eksploatacyjnym, który pozwala nam używać oraz aktualizować urządzenie po upływie określonego czasu – najczęściej roku

-wymianą/naprawą hardware w przypadku uszkodzenia, zgubienia, awarii elektronicznej

-zmianą danych klienta w przypadku zmiany danych takich jak e-mail, właściciel (w przypadku odsprzedaży)

-zmianą firmy wybranej jako Master

-zgubieniem/uszkodzeniem klucza fizycznego (niektóre urządzenia posiadają tą formę zabezpieczenia)

-chęcią dokupienia dodatkowych funkcji, sposobów odczytu lub wybranych protokołów

-chęcią migracji z wersji Slave do wersji Master

Zatem, jak widać powyżej cena pierwotnego zakupu nie powinna być jedynym ważnym aspektem w kategorii kosztów.

Jeżeli masz jakieś pytania, zawsze możesz się skontaktować z nami przez stronę ms-group.pl lub naszego facebooka